Bệnh đậu mùa khỉ là gì? Khi nghe về căn bệnh này, đây là một trong những câu hỏi mà nhiều người đặt ra. Bệnh đậu mùa khỉ, còn được gọi là Monkeypox, là do một loại virus lây lan từ động vật sang con người. Nó được phát hiện lần đầu tiên ở hai nhóm khỉ được nuôi để nghiên cứu vào năm 1958. Giới y tế toàn cầu đã nhanh chóng chú ý đến căn bệnh này, đặc biệt là trong bối cảnh dịch COVID-19 đang diễn ra phức tạp hiện tại.
Với số ca mắc gia tăng trên toàn cầu, việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa và điều trị bệnh đậu mùa khỉ trở nên ngày càng quan trọng.
1. Bệnh đậu mùa khỉ là gì?
Orthopoxvirus là một loại virus gây bệnh đậu mùa khỉ. Virus này có mức độ nghiêm trọng thấp hơn, nhưng nó tương tự như virus gây bệnh đậu mùa thông thường. Trước đây, bệnh này chủ yếu xuất hiện ở Trung và Tây Phi. Tuy nhiên, nó gần đây đã lan rộng ra các quốc gia khác, chẳng hạn như Bắc Mỹ và châu u.
Bệnh đậu mùa khỉ có thể có các triệu chứng giống như bệnh đậu mùa, chẳng hạn như phát ban, sốt, đau cơ và mệt mỏi. Tuy nhiên, thời gian ủ bệnh của nó thường kéo dài hơn, thường kéo dài từ 5 đến 21 ngày. Một điều đáng chú ý là bệnh đậu mùa khỉ có thể lây lan từ động vật sang người, thường thông qua tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch tiết của động vật bị nhiễm bệnh.
Lịch sử:
- Bệnh đậu mùa khỉ lần đầu tiên được tìm thấy ở hai nhóm khỉ ở Copenhagen, Đan Mạch, vào năm 1958. Trường hợp đầu tiên của bệnh ở người được ghi nhận ở Cộng hòa Dân chủ Congo đến năm 1970. Bệnh này đã được ghi nhận ở một số quốc gia châu Phi kể từ đó và gần đây đã xuất hiện ở nhiều quốc gia trên toàn cầu.
Thực tế hiện tại
- Bệnh đậu mùa khỉ đã tái xuất hiện một cách đáng lo ngại trong những năm gần đây. Sự gia tăng các ca mắc ngoài châu Phi đã gây lo ngại về khả năng loại virus này lây lan trên toàn cầu. Các tổ chức y tế toàn cầu, bao gồm Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đã bắt đầu thực hiện các biện pháp để theo dõi và ngăn chặn bệnh.
Đặc điểm của virus gây bệnh:
- Virus này có kích thước từ 200 đến 250 nanomet và có DNA hai chuỗi. Nó có khả năng tồn tại lâu hơn so với các loại virus khác, làm tăng khả năng lây lan của nó. Một số động vật như chuột, sóc và thỏ có thể lây nhiễm virus này, ngoài con người.
2. Nguyên nhân gây ra bệnh đậu mùa khỉ
Một thành viên của giống Orthopoxvirus, virus monkeypox là nguyên nhân chính gây ra bệnh đậu mùa khỉ. Các phương pháp lây lan khác nhau của virus này có thể dẫn đến sự gia tăng số ca mắc bệnh.
Truyền nhiễm từ động vật sang con người
- Virus bắt nguồn từ động vật hoang dã, đặc biệt là các loài gặm nhấm như sóc và chuột. Nguy cơ lây nhiễm tăng lên khi con người tiếp xúc với những động vật này hoặc tiêu thụ thịt của chúng mà không được nấu chín kỹ. Virus có thể xâm nhập vào cơ thể qua niêm mạc hoặc vết thương hở.
Giao tiếp từ người sang người
- Tình trạng lây lan từ người này sang người kia không phổ biến như bệnh đậu mùa thông thường, nhưng nó vẫn có thể xảy ra, đặc biệt là khi ở gần người nhiễm bệnh. Tiếp xúc với dịch tiết từ các vết thương da hoặc thông qua nước bọt do người bệnh ho hoặc hắt hơi có thể khiến virus lây lan.
Hành vi và môi trường
- Ngoài các yếu tố sinh học, môi trường cũng ảnh hưởng đến việc lây lan bệnh. Sự khai thác rừng, đô thị hóa và thay đổi khí hậu đều có thể giúp virus phát triển và lây lan. Những hành vi của con người, chẳng hạn như săn bắn và tiêu thụ thịt động vật hoang dã, cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
3. Triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ
Bệnh đậu mùa khỉ có triệu chứng khá đa dạng và có thể biến đổi tùy theo người bệnh. Nhìn chung, triệu chứng thường xuất hiện sau 5 đến 21 ngày kể từ khi tiếp xúc với virus.
Triệu chứng đầu tiên
Bước đầu tiên của bệnh thường giống như cúm bình thường, bao gồm:
- Sốt và đau đầu
- Sự mệt mỏi
- Đau cơ và lưng
Những triệu chứng này thường không xuất hiện trong từ một đến ba ngày trước khi xuất hiện các triệu chứng khác.
Các triệu chứng như phát ban
- Sau giai đoạn đầu tiên, người bệnh thường phát ban trên toàn cơ thể, bắt đầu từ mặt và sau đó lan rộng khắp cơ thể. Từ mụn nước đến mụn mủ rồi cuối cùng là vảy, phát ban trải qua nhiều giai đoạn. Ngoài ra, một số người có thể bị nổi hạch bạch huyết, đau bụng và khó tiêu.
Tình trạng tồi tệ
- Một số trường hợp có thể tiến triển nặng hơn, mặc dù phần lớn các ca bệnh nhẹ và tự khỏi. Điều này đặc biệt đúng đối với trẻ em, phụ nữ mang thai và những người có hệ miễn dịch kém. Những người này có nguy cơ cao mắc các biến chứng nghiêm trọng hoặc tử vong.
4. Cách phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ
Để ngăn chặn sự lây lan của virus, cần phải ngăn chặn bệnh đậu mùa khỉ. Mọi người có thể bảo vệ cả cộng đồng và bản thân.
- Vaccination: Tiêm phòng là một trong những cách phòng ngừa hiệu quả nhất. Vắc-xin chống bệnh đậu mùa khỉ đã được chứng minh là hiệu quả. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ về việc tiêm phòng nếu bạn sống ở khu vực có nguy cơ cao hoặc tiếp xúc với các trường hợp mắc bệnh.
- Không tiếp xúc quá nhiều với động vật hoang dã: Một cách quan trọng để ngăn ngừa bệnh là hạn chế tiếp xúc với động vật hoang dã và không tiêu thụ thịt động vật chưa được kiểm tra an toàn. Đảm bảo sử dụng đầy đủ thiết bị bảo hộ cá nhân nếu bạn phải làm việc trong môi trường có nguy cơ cao.
- Hỗ trợ vệ sinh cá nhân: Một số cách để giảm nguy cơ lây nhiễm bao gồm tránh chạm tay vào mặt và thực hiện vệ sinh cá nhân tốt, chẳng hạn như rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch. Để bảo vệ mình, bạn nên giữ khoảng cách và đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người bệnh.
5. Phương pháp chẩn đoán bệnh đậu mùa khỉ
Chẩn đoán sớm bệnh đậu mùa khỉ rất quan trọng để ngăn ngừa lây lan và điều trị nhanh chóng. Một số cách chẩn đoán bao gồm:
- Lịch sử bệnh lý và các xét nghiệm lâm sàng: Bác sĩ sẽ xem xét lịch sử tiếp xúc trước đây của bệnh nhân với những cá nhân có khả năng mắc bệnh hoặc động vật có khả năng mang virus. Khám lâm sàng để xem xét các triệu chứng như phát ban, sốt và đau nhức.
- Xét nghiệm mẫu bệnh phẩm: Bác sĩ có thể yêu cầu mẫu bệnh phẩm nếu nghi ngờ mắc bệnh đậu mùa khỉ. Một trong những phương pháp hiệu quả nhất để xác định sự hiện diện của virus trong cơ thể là xét nghiệm PCR, còn được gọi là phản ứng chuỗi polymerase.
- Chẩn đoán sự khác biệt: Do triệu chứng của bệnh đậu mùa khỉ có thể giống với triệu chứng của các bệnh khác, bác sĩ cần thực hiện các xét nghiệm để chẩn đoán bệnh đậu mùa khỉ khỏi sốt phát ban, bệnh đậu mùa thông thường hoặc bất kỳ bệnh nào khác có triệu chứng giống hệt nhau.
6. Điều trị bệnh đậu mùa khỉ như thế nào?
Mặc dù hiện tại không có phương pháp điều trị duy nhất cho bệnh đậu mùa khỉ, nhưng có một số phương pháp hỗ trợ có thể giúp người bệnh hồi phục nhanh chóng.
- Điều trị triệu chứng: Điều trị thường dựa trên triệu chứng của bệnh nhân. Cung cấp đủ nước và dinh dưỡng là rất quan trọng để giảm đau và hạ sốt. Nếu bạn bị phát ban, bạn nên giữ vệ sinh và tránh làm tổn thương da.
- Theo dõi và cách ly: Người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ để phát hiện ra bất kỳ dấu hiệu bất thường nào khi bệnh tiếp tục phát triển. Để ngăn ngừa sự lây lan của virus trong cộng đồng, cần thực hiện cách ly.
- Sử dụng thuốc chống virus: Nghiên cứu đang xem xét các loại thuốc kháng virus khác nhau trong điều trị bệnh đậu mùa khỉ. Thuốc kháng virus thường chỉ được sử dụng trong các trường hợp nghiêm trọng và cần phải được cân nhắc kỹ lưỡng.
7. Bệnh đậu mùa khỉ có lây không?
Liệu bệnh đậu mùa khỉ có lây lan hay không là một câu hỏi thường gặp. Để trả lời câu hỏi này, có thể nói rằng bệnh đậu mùa khỉ có thể lây lan, nhưng tỷ lệ lây nhiễm giữa người với người không cao như bệnh đậu mùa thông thường.
- Lây truyền trực tiếp: Tiếp xúc trực tiếp với người bệnh có thể lây lan virus, đặc biệt là khi tiếp xúc với dịch tiết từ các vết thương da hoặc thông qua nước bọt. Do đó, việc giữ khoảng cách an toàn với những người có triệu chứng là cần thiết.
- Thông qua không khí: Mặc dù virus có thể được tìm thấy trong nước bọt, nhưng việc lây truyền qua không khí không phải là cách lây truyền phổ biến nhất. Nguy cơ lây lan qua đường hô hấp vẫn có thể xảy ra trong một số trường hợp gần gũi.
- Nhiễm động vật: Bệnh lây truyền chủ yếu qua động vật. Do đó, tuân thủ các biện pháp an toàn khi làm việc với động vật và hạn chế tiếp xúc với chúng là rất quan trọng.
8. So sánh bệnh đậu mùa khỉ và bệnh đậu mùa thông thường
Mặc dù bệnh đậu mùa khỉ và bệnh đậu mùa thông thường đều do virus gây ra, nhưng chúng có rất nhiều điểm khác biệt.
- Các yếu tố gây bệnh: Bệnh đậu mùa thông thường do virus Variola gây ra, nhưng bệnh đậu mùa khỉ do virus monkeypox gây ra. Chương trình tiêm chủng toàn cầu đã loại bỏ hoàn toàn đậu mùa, nhưng đậu mùa khỉ vẫn tồn tại và lây lan.
- Triệu chứng và mức độ nặng nề: Sốt cao, phát ban toàn thân và các biến chứng nặng như viêm phổi là những triệu chứng thường xuyên hơn của bệnh đậu mùa. Tuy nhiên, bệnh đậu mùa khỉ có thể nhẹ hơn và thường tự khỏi ở những người có hệ miễn dịch yếu, nhưng nó vẫn có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
- Khả năng bùng phát: Bệnh đậu mùa thông thường lây lan nhanh hơn bệnh đậu mùa khỉ. Trong khi bệnh đậu mùa khỉ chủ yếu lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với người bệnh hoặc động vật mang virus, virus đậu mùa có thể lây lan nhanh chóng trong cộng đồng.
9. Kết quả:
Cộng đồng y tế toàn cầu đang chú ý đến bệnh đậu mùa khỉ, một căn bệnh truyền nhiễm. Điều cực kỳ quan trọng để bảo vệ cả cộng đồng và bản thân là hiểu rõ về bệnh đậu mùa khỉ, nguyên nhân, triệu chứng, phòng ngừa và điều trị. Hy vọng rằng bạn sẽ nâng cao nhận thức về bệnh và đưa ra những biện pháp phù hợp để ngăn chặn sự lây lan của virus trong năm 2024 và những năm tiếp theo. Trên đây là bài viết về bệnh đậu mùa khỉ là gì, chi tiết xin truy cập vào website: benhdaumua.com xin cảm ơn.