Bệnh đậu mùa ở trẻ em là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất ở trẻ em, với tỷ lệ tử vong cao và nhiều biến chứng nghiêm trọng. Mặc dù bệnh đã được loại trừ trên toàn cầu nhờ chương trình tiêm chủng, việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa và tác động của bệnh vẫn rất quan trọng. Điều này giúp cha mẹ có biện pháp bảo vệ trẻ khỏi các bệnh tương tự như thủy đậu hay đậu mùa khỉ, đồng thời hỗ trợ trẻ phục hồi tốt hơn nếu mắc bệnh.
1. Bệnh đậu mùa ở trẻ em: Nguyên nhân và triệu chứng
Nguyên nhân gây bệnh đậu mùa ở trẻ em
Virus Variola, một loại virus có khả năng lây lan nhanh qua đường hô hấp và tiếp xúc trực tiếp, gây ra bệnh đậu mùa ở trẻ em. Trẻ em là những người dễ bị ảnh hưởng nhất bởi bệnh đậu mùa, ngay cả trước khi chương trình tiêm chủng toàn cầu loại trừ hoàn toàn bệnh vào năm 1980
Cách lây nhiễm
- Khi trẻ tiếp xúc với người mắc bệnh, chúng ho, hắt hơi và nói chuyện.
- Lây qua tiếp xúc trực tiếp: Dịch mủ từ mụn nước của người bệnh, chạm vào da
- Lây nhiễm virus qua chăn gối, quần áo và đồ chơi có virus Variola.
2. Triệu chứng của bệnh đậu mùa ở trẻ em
Ở trẻ em, bệnh đậu mùa có diễn biến phức tạp và tiến triển qua nhiều giai đoạn
Giai đoạn ủ bệnh (7 – 17 ngày)
- Không có bất kỳ triệu chứng nào.
- Mặc dù trẻ vẫn sinh hoạt bình thường, nhưng virus đã nhân lên trong cơ thể một cách âm thầm.
Giai đoạn khởi phát (2 – 4 ngày)
- Sốt cao đột ngột đến 40°C.
- Đau đầu, đau lưng, chán nản và khóc.
- chán ăn, buồn nôn và đau họng.
- Một số trẻ có thể bị phát ban miệng nhẹ.
Giai đoạn phát ban và nổi mụn nước (từ ngày 4 – 5 trở đi)
- Ban đỏ xuất hiện trên mặt trước khi lan rộng sang tay chân và toàn thân.
- Ban đỏ bắt đầu với mụn nước trước khi trở thành mụn mủ cứng.
- Mụn mủ đóng vảy, khô lại và để lại sẹo vĩnh viễn.
- Trẻ em có thể biếng ăn, đau nhức và khó chịu.
Giai đoạn hồi phục (sau 2 – 3 tuần)
- Vảy bong ra, da sẽ hồi phục theo thời gian, nhưng có thể để lại sẹo rỗ sâu.
- Trẻ có thể mắc viêm phổi, viêm não và nhiễm trùng huyết nếu có biến chứng.
3. Điều trị bệnh đậu mùa ở trẻ em như thế nào?
Do bệnh đậu mùa đã bị loại trừ, điều trị chủ yếu là hỗ trợ và kiểm soát triệu chứng trong trường hợp mắc bệnh do virus đậu mùa hoặc virus họ hàng.
Cách ly trẻ để tránh lây lan
- Để giảm nguy cơ lây nhiễm, trẻ em cần cách ly ngay lập tức.
- Vệ sinh đồ dùng cá nhân, quần áo và chăn gối.
Điều trị triệu chứng
- Hạ sốt: Khi trẻ sốt cao, hãy dùng Paracetamol. Tránh dùng Aspirin vì chúng có thể gây hội chứng Reye.
- Giảm đau và khó chịu: Cho trẻ uống nhiều nước và ngủ đủ giấc.
- Bôi kem giảm ngứa: Nếu trẻ bị ngứa, có thể dùng nước ấm pha bột yến mạch hoặc kem Calamine để tắm.
Chăm sóc da để tránh nhiễm trùng
- Trẻ gãi mụn nước để tránh sẹo và nhiễm trùng.
- Để giảm nguy cơ trẻ tự làm tổn thương da, hãy cắt móng tay ngắn và đeo găng tay nếu cần thiết.
Dùng thuốc kháng virus (nếu cần)
- Thuốc kháng virus như Tecovirimat (TPOXX) có thể được chỉ định để giảm mức độ nghiêm trọng của một số trường hợp.
- Thuốc phải được chỉ định bởi bác sĩ, đặc biệt đối với trẻ nhỏ.
4. Những biến chứng của bệnh đậu mùa ở trẻ em
Bệnh đậu mùa từng là một trong những bệnh truyền nhiễm gây tử vong cao và nhiều biến chứng nghiêm trọng nhất ở trẻ em. Nếu trẻ mắc bệnh đậu mùa, những biến chứng sau đây có thể xảy ra:
Sẹo rỗ vĩnh viễn
- Khi da đã lành, các nốt mụn mủ có thể để lại sẹo sâu, đặc biệt là ở mặt, gây mất thẩm mỹ suốt đời.
- Nếu trẻ gãi hoặc nhiễm trùng thứ phát, sẹo có thể xuất hiện nhiều hơn.
Nhiễm trùng da
- Nếu trẻ gãi hoặc không chăm sóc da đúng cách, vi khuẩn có thể xâm nhập vào mụn nước, gây viêm loét hoặc nhiễm trùng huyết.
Viêm phổi do virus đậu mùa
- Virus đậu mùa có thể xâm nhập vào hệ hô hấp, gây viêm phổi nghiêm trọng.
- Khó thở, ho và tím tái là triệu chứng.
Viêm não
- Trẻ em có thể bị viêm não, gây sốt cao, co giật và mất trí nhớ.
- Có thể gây ra di chứng thần kinh vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời.
Suy đa tạng
- Virus có thể gây suy gan, thận và tim trong những trường hợp nặng, dẫn đến tử vong.
- Cha mẹ phải cẩn thận để tránh bệnh thủy đậu hoặc đậu mùa khỉ, mặc dù bệnh đậu mùa đã được loại trừ.
5. Thời gian ủ bệnh đậu mùa ở trẻ em
Từ khi virus xâm nhập vào cơ thể đến khi triệu chứng đầu tiên xuất hiện, được gọi là thời gian ủ bệnh Đậu mùa ủ trong 7 đến 17 ngày, thường là 10 đến 14 ngày Trong khoảng thời gian này, virus nhân lên nhưng không có biểu hiện lâm sàng. Trẻ em không có triệu chứng và không có khả năng lây truyền bệnh cho người khác.
Các giai đoạn của thời kỳ ủ bệnh
- Giai đoạn đầu (1 đến 6 ngày đầu): Virus bắt đầu phát triển qua đường hô hấp và vào máu.
- Giai đoạn tiếp theo (từ ngày 7 đến 17): Virus tiếp tục di chuyển trong cơ thể, chuẩn bị cho việc bùng phát triệu chứng.
- Trẻ bắt đầu giai đoạn khởi phát với sốt cao, đau đầu và mệt mỏi trước khi phát ban đặc trưng của bệnh sau thời gian ủ bệnh.
6. Dấu hiệu nhận biết bệnh đậu mùa ở trẻ em
Việc phát hiện bệnh đậu mùa ở trẻ em sớm giúp giảm biến chứng và lây lan. Bệnh thường tiến triển qua các giai đoạn và những dấu hiệu sau đây thường là những dấu hiệu của giai đoạn này:
Giai đoạn ủ bệnh (7 – 17 ngày)
- Trẻ vẫn sinh hoạt bình thường và không có bất kỳ triệu chứng nào.
- Virus tự nhân lên trong cơ thể và không lây lan.
Giai đoạn khởi phát (2 – 4 ngày)
- Sốt cao đột ngột kèm theo rét run, có thể lên đến 40°C.
- Trẻ có thể quấy khóc và bỏ ăn, đau đầu, đau lưng và mệt mỏi.
- Phát ban nhẹ trong miệng có thể do nôn, nôn, đau họng.
Giai đoạn phát ban và nổi mụn nước (từ ngày 4 – 5 trở đi)
- Ban đỏ bắt đầu xuất hiện ở mặt và sau đó lan rộng xuống tay chân và toàn thân.
- Ban đỏ phát triển thành mụn nước chứa dịch trong và cuối cùng là mụn mủ.
- Các nốt mụn mọc đồng loạt và phát triển trên toàn cơ thể theo cùng một giai đoạn.
- Đặc biệt là khi các nốt mụn bắt đầu khô lại, trẻ em có thể bị đau rát và khó chịu.
Giai đoạn hồi phục (sau 2 – 3 tuần)
- Mụn mủ khô, đóng vảy và bị loại bỏ.
- Nếu nhiễm trùng hoặc tổn thương da sâu, sẹo rỗ có thể xuất hiện vĩnh viễn.
- Trẻ cần được đưa đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu có dấu hiệu trên để được khám và điều trị nhanh chóng.
7. Tác động tâm lý của bệnh đậu mùa đối với trẻ em
Tâm lý trẻ em, đặc biệt trong giai đoạn hồi phục, bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi bệnh đậu mùa.
Lo lắng và sợ hãi
- Khi trẻ thấy các nốt mụn lan rộng trên cơ thể, họ có thể sợ hãi.
- Mụn mủ có thể gây quấy khóc và khó ngủ.
Tự ti về ngoại hình
- Trẻ em bị sẹo rỗ vĩnh viễn do bệnh đậu mùa có thể bị mặc cảm và tự ti, đặc biệt là khi chúng lớn lên.
- Trẻ em có thể bị trêu chọc hoặc cảm thấy bị tách biệt.
Căng thẳng do cách ly
- Trẻ mắc bệnh phải ở cách ly trong một khoảng thời gian dài và không được tiếp xúc với bạn bè hoặc người thân.
- Điều này có thể khiến trẻ buồn bã, cô đơn và khó chịu.
Ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe tinh thần
- Do tác động tâm lý của bệnh, một số trẻ có thể phát triển chứng lo âu hoặc trầm cảm.
- Trẻ em có thể gặp khó khăn trong giao tiếp xã hội nếu họ không nhận được hỗ trợ tinh thần ngay lập tức.
Cách hỗ trợ tâm lý cho trẻ
- Trấn an trẻ bằng cách giải thích tình trạng bệnh và quá trình hồi phục một cách nhẹ nhàng.
- Để giúp trẻ quên đi sự khó chịu, hãy tạo một môi trường tích cực cho chúng, trò chuyện, đọc sách và xem phim hoạt hình.
- Cha mẹ của trẻ có sẹo có thể tham khảo các phương pháp trị sẹo để giúp trẻ tự tin hơn sau khi hồi phục.
8. Kết luận
Bệnh đậu mùa từng là căn bệnh nguy hiểm đối với trẻ em, nhưng nhờ vaccine, nó đã được loại trừ trên toàn cầu. Tuy nhiên, việc nhận biết các triệu chứng, phòng ngừa và hỗ trợ tâm lý cho trẻ vẫn rất quan trọng để bảo vệ trẻ khỏi các bệnh truyền nhiễm tương tự.
Dù bệnh tật có thể gây nhiều khó khăn, nhưng quan tâm và chăm sóc đúng cách sẽ giúp trẻ vượt qua giai đoạn này, giống như cách chúng ta kiên nhẫn rút từng chiếc xương nhỏ trong chân gà rút xương để có một bữa ăn ngon miệng tỉ mỉ, cẩn thận và đầy yêu thương, chi tiết xin truy cập website benhdaumua.com xin cảm ơn!